Öfke kontrol ya da öfke kontrolü herkesin öğrenmesi gereken bir şeydir. Bu durum sadece öfke kontrol bozukluğu olan kişileri ilgilendirmez. Herkes hayatının bir dönemi öfke kontrolü yapması gerekebilir. Yazının devamında biraz detaylara inelim.
Öfke Nedir?
Öfke bir duygudur. Sevmek, umut etmek, özlemek ve diğer duygular gibidir. Kişinin yaşadığı ortam ya da durum ile açığa çıkar. Bazen geçmiş ve gelecek ile dolaylı ya da direkt bir bağlantı kurar.
İnsanlar birçok durumda öfkelerini hissedebilirler. İlgisizlik, saygısızlık, özgürlüğün bastırılması, hakaret ya da baskı gibi olaylar bunlara örnek olabilmektedir. Fakat öfkenin genel olarak asıl nedeni iletişim eksikliği ya da kopukluğudur. Kişi karşısındakini ya yanlış anlar ya da hiç anlamaz. Bu durum çoğu zaman karşılıklı olarak meydana gelir.
Öfke Patlaması
Öfke yukarıda bahsettiğimiz ya da bahsetmediğimiz sebeplerden meydana gelebilir. Patlama noktası ise kişinin o anda yaşadığı duruma, psikolojisine ve geçmiş deneyimlerine göre farklılık gösterebilir.
Öfke patlaması yaşandığında kişide inanılmaz bir enerji açığa çıkarır. Diğer duygulardan farkı da bu olabilir. Kişi açığa çıkan enerji ile sağlıklı düşünemez ve bu enerjiyi kontrol edemez ise normal yaşamında yapmayacağı eylemleri yapabilir ve söylemeyeceği sözleri söyleyebilir.
Bu duygu yarattığı enerjinin aksine oldukça kısa süreli hissedilir. Enerjiyi kontrol etmeden yapılanlar ise daha derin ve uzun süre hissedilebilmektedir.
Hem öfkenin çıkış sebebinde hem de sonrasında hissedilenler kişinin geçmişi ile dolaylı yoldan bağlantılıdır. Ufak bir duruma karşı bile öfke hali oluşabilir. Bu duyguyu oluşturan sebep, kişinin aynı durum ile bağdaştırdığı geçmiş deneyimidir.
Bazen insan birçok olayda tepki göstermez ve kendini kontrol eder. Bu aslında kişinin öfke kontrolü yapabildiğinin belirtisidir. Fakat kişi öfkeyi oluşturan sebeplerden uzaklaşmaz ya da durdurmaz ise biriken öfke daha yıkıcı ve büyük bir şekilde açığa çıkar.
Öfke Kontrolü
Öfke kontrolü sağlayabilmek için duygusal zekânızın gelişmiş olması gerekir. Kişi var olan öfkeyi kontrol edebilirse, ortaya çıkan enerjiyi yapıcı bir hale getirebilir.
Kontrol edebilmek için yapılması gereken en büyük şey empatidir. Konuşmadan ve hareket etmeden önce, karşınızdakinin neden böyle davrandığını, ona söylemek ya da yapmak istediğiniz şeyin size yapılması durumda ne yapacağınızı düşünmeniz gerekir. Yukarıdaki gibi bu duruma kısaca empati kurmak denir.
Eğer empati kuramayacak bir ruh halinde iseniz nefes egzersizi sizi oldukça rahatlatır. Yoga ya da nefes egzersizlerinin olduğu benzer etkinliklere meyil ediyorsanız daha rahat anlayabilirsiniz. Eğer nefes egzersizi yapmayı bilmiyorsanız öğrenmesi zor bir egzersiz değildir.
Bu tarz durumlarda insanın kendine telkin vermesi çok etkili bir yöntemdir. Sürekli kendinize sakin kalmanız ve kendinizi kaybetmemeniz gerektiğini söylemeniz oldukça etkili olacaktır.
Öfkeniz eğer doruk noktasına ulaşmışsa herhangi bir söz ya da hareket yapmamanız gerektiğini kesinlikle unutmamalısınız. Çünkü insan bazen kendi sözleri ile öfkesini katlayabilmektedir. Aynı zamanda söylediğiniz ya da yapacağınız şeyler, öfkenin etkisi ile yapılmış olacağından çok da mantıklı şeyler olmayacaktır.
Öfke kontrol bozukluğu yaşayan kişiler kendi öfkelerine daha önce tanıklık etmişlerdir. Bundan kaynaklı daha önce size iyi gelmiş özgün uygulamalar ya da uğraşlara yönelmeniz etkili olacaktır.
Bazen öfkenizin yükseldiğini hissettiğinizde var olan durumu sonlandırmalısınız. Eğer konuşuyorsanız konuşmayı bitirebilir ya da karşınızdakine bu konuşmayı bitirmeyi söyleyebilirsiniz. Var olan ortamı terk etmek de birçok kez işinize yarayabilir. Eğer duruma şahitlik eden birileri varsa onların yardımını isteyerek sohbeti sonlandırabilir ya da empatiyi geliştirebilirsiniz.
Öfke Kontrol Bozukluğu Tedavisi
Öfkenizi kendi başınıza kontrol edemiyorsanız bir uzmandan yardım almanız gerekecektir.
Öfke kontrolü ile psikologlar ya da psikiyatrlardan yardım alabilirsiniz. Psikolojik danışmanlar yani klinik psikologlar, gerekli psikoterapiler ile sizi öfkeniz ile baş edecek yolları gösterebilirler. Bunlar ile ilgili en önemli yöntem, bilişsel davranıl terapisidir. Fakat bazı durumlarda ilaç terapisi de uygulanabilir. İlaç terapisinin kesinlikle bir uzman tarafından uygulanması lazımdır. Bazen nörolojik bir durumda öfkeyi tetikleyebileceğinden uzman yardımı esastır.
Öfke kontrol sorunlarında unutulmaması gereken en önemli şey, öfkenizi kontrol altına almanız için çok uzun bir zamana ihtiyaç duymamanız gerektiği olmalıdır. Ufacık görülen yöntemler, olası kırıcı, yıkıcı davranışlarınızı ya da olası adli suçlarınızın önüne geçecektir.
